کریدورهای بین المللی

- مؤسسین و اعضاء :      

کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب در 12 سپتامبر 2000 در سن‌پترزبورگ توسط سه کشور ایران، روسیه و هند و به منظور ترویج همکاری های حمل و نقلی بین اعضاء تأسیس شد. این کریدور اقیانوس هند و خلیج‌فارس را از طریق ایران به دریای خزر سپس از طریق روسیه به سن‌پترزبورگ و شمال اروپا متصل می‌کند.

اکنون این کریدور با پذیرش یازده عضو جدید گسترش یافته است که این اعضاء عبارتند از :

آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان. جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان کشور امین انتخاب شد که وظیفه دارد طرفهای متعاهد را درخصوص پیوستن سایر کشورها به این موافقتنامه و یا کناره‌گیری هر یک از طرفهای متعاهد از آن مطلع کند.

                                                              2 -اهداف :

1- توسعه مناسبات حمل و نقلی به منظور ساماندهی حمل و نقل کالا و مسافر در کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب.

2- افزایش دسترسی طرفهای متعاهد این موافقتنامه به بازارهای جهانی از طریق تسهیلات حمل و نقلی ریلی، جاده‌ای، دریایی، رودخانه‌ای و هوایی.

3- مساعدت در جهت افزایش حجم حمل و نقل بین‌المللی کالا و مسافر.

4- تأمین امنیت سفر، ایمنی محصولات و همچنین حفظ محیط زیست براساس استانداردهای بین‌المللی.

5- هماهنگ‌سازی سیاستهای حمل و نقل و همچنین پی‌ریزی قوانین و مقررات مورد نیاز حمل و نقل برای اجرای این موافقتنامه.

6- تأمین شرایط برابر جهت عرضه‌کنندگان انواع خدمات حمل و نقل کالا و مسافر در کشورهای متعاهد در چارچوب کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب.


 2- کریدور شرق – غرب یا جاده باستانی ابریشم :
 

این کریدور که همان جاده باستانی ابریشم می باشد می تواند کالاهای ترانزیتی چین و آسیای میانه در شرق و شمالشرقی را از طریق قلمرو ایران به حوزه های قفقاز ، آسیای غربی ، حوز ه دریای مدیترانه منتقل نموده و متقابلا کالاهای تولیدی دراین نواحی را نیز به بازارهای آسیای میانه وچین ترانزیت نماید.

مسیر ایرانی کریدور شرق – غرب از مرزهای شمال شرقی ایران شامل : دوغارون ، سرخس ، باجگیران ، لطف آباد ، اینجه برون ، به مرزهای خروجی غربی و شمالغربی شامل : جلفا ، بازرگان ، سرو ، رازی ، تمرچین ، باشماق ،خسروی و بالعکس .

 این مسیر دارای دسترسی ریلی در محور سرخس – رازی به طول 2008 کیلومتر و با ظرفیت حمل نقل دو میلیون تن بار می باشد.


3- کریدور جنوبی آسیا :
 

  این مسیر با شروع از آسیای جنوب شرقی و گذر از شبه قاره هند از طریق میرجاوه در مرز جنوب شرقی ایران وارد قلمرو کشور شده و نهایتا از طریق مرز های شمال غربی شامل بازرگان ، رازی  و خسروی در مرز کشور های ترکیه و عراق از قلمرو ایران خارج شده و به سمت حوزه های اروپا و دریای مدیترانه امتداد می یابد.

  طول این مسیر در محور میرجاوه – رازی  2496 کیلومتر بوده و ظرفیت حمل و نقل سه میلیون تن بار را دارا می باشد. لازم به ذکر است بخشی از این مسیر بطول 235 کیلومتر در محور زاهدان – کرمان فاقد ارتباط ریلی بوده و این محور طی سه سال آینده ساخته شده وارتباط ریلی اروپا با شبه قاره هند بطور کامل برقرار خواهد شد. همچنین در راستای توسعه ارتباط ریلی – ترانزیتی کشور و جهت برقراری ارتباط ریلی ایران با عراق و حوزه دریای مدیترانه 620 کیلومتر راه آهن در محور اراک – خسروی احداث خواهد شد که این امر توسعه ترانزیت در کریدور های ترانزیتی شرق- غرب و کریدور جنوبی آسیا به سمت کشور های آسیای غربی و حوزه دریای مدیترانه را در پی خواهد داشت.

4- کریدور تراسیکا:
 

برنامه کریدور تراسیکا در ماه می 1993 میلادی در نشست وزرای حمل و نقل و تجارت هشت کشور عضو (پنج کشور جمهوری آسیای میانه و سه جمهوری قفقاز) در بروکسل ارائه شد که طی آن یک کریدور حمل و نقل شرق – غرب از طریق دریای سیاه – جمهوری قفقاز – دریای خزر و آسیای میانه، میان اروپا و آسیای میانه تعریف گردید. اهداف اصلی اتحادیه اروپا در کریدور تراسیکا به شرح ذیل است :

1- حمایت سیاسی و اقتصادی از استقلال جمهوری‌ها و افزایش ظرفیتهای آنها از طریق دسترسی به بازارهای اروپایی و جهانی به کمک مسیرهای متعدد حمل و نقل.

2- افزایش همکاری‌های منطقه‌ای میان کشورهای عضو.

3- استفاده از تراسیکا به عنوان کاتالیزوری برای جذب حمایت سازمانهای مالی بین‌المللی و بخشهای خصوصی.

4-  اتصال تراسیکا به شبکه ترانس – اروپا.

تراسیکا به عنوان مسیری که کمترین هزینه و زمان را برای اتصال جمهوری‌های آسیای میانه به بازارهای جهانی و بنادر اروپایی دارد، معرفی شده است.
اعضای تراسیکا عبارتند از :

آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان، بلغارستان، مولداوی، مغولستان، رومانی، ترکیه، اوکراین.

   5- کریدور آلتید:

پروژه توسعه زیرساخت حمل و نقل زمینی آسیا (آلتید) برای اولین بار در چهل و هشتمین اجلاس (1992) کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوسیه مطرح شد. این پروژه یک چارچوبی را برای هماهنگ‌سازی یک شبکه حمل و نقل منطقه‌ای با تمرکز به سه عامل زیر تهیه می‌کند :

1- شبکه بزرگراه آسیایی

    2- شبکه راه‌آهن آسیایی         

    3- تسهیل حمل و نقل زمینی

با همکاری نزدیک کشورهای عضو، پروژه قدم به قدم بر مبنای یک برنامه عمل دو ساله در حال اجرا می‌باشد.

اعضای فعلی آلتید عبارتند از :

افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، بنگلادش، کامبوج، چین، هند، اندونزی، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، لائوس، مالزی، مغولستان، میانمار، نپال، پاکستان، فیلیپین، کره، روسیه، سنگاپور، سریلانکا، تاجیکستان، تایلند، ترکمنستان، ترکیه، ازبکستان و ویتنام.